Στη δυτική ακτή της χερσονήσου της Κασσάνδρας, τη θέση Μεγάλη Κύψα στην ευρύτερη περιοχή της Σάνη είναι κριμένος πια, ένας μοναδικός αρχαιολογικός θησαυρός, οποίος όταν ανακαλύφθηκε φώτισε άγνωστες πτυχές της ιστορίας της Χαλκιδικής για τουλάχιστον πέντε αιώνες! 

Η αρχαιολογική σκαπάνη του δρ. Αρχαιολόγου Ιωακείμ Παπάγγελου το 2008 έφερε στο φως μια ρωμαϊκή Villa Rustica (αγροικία), η οποία φαίνεται να ιδρύθηκε περί τα τέλη του 3ου  μ.Χ αιώνα και συνέχισε να υφίσταται χρησιμοποιούμενη μέχρι και τον 8ο  μ.Χ αιώνα.

Το αίθριο με τους 42 κίονες και θέα τα καταγάλανα νερά του Θερμαϊκού Κόλπου και τα παράλια της Πιερίας, ο χώρος των επίσημων δεξιώσεων για τους πλούσιους γαιοκτήμονες ιδιόκτητες της βίλας, ο δεύτερος όροφος με τα φωτεινά δωμάτια, οι δεκάδες αποθήκες και οι κεραμικοί κλίβανοι συνέθεταν μια υπερσύγχρονη αγροικία της εποχής, που η φήμη της σημάδεψε την ευρύτερη περιοχή της χερσονήσου της Κασσάνδρας!

Η αρχιτεκτονική της βίλας

Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάζει σήμερα το halkidikinews.gr, πρόκειται για ένα μεγάλο οικοδομικό συγκρότημα, το οποίο καταλαμβάνει έκταση 10 στρεμμάτων και αποτελείται  από χώρους κατοικίας, αποθήκες κρασιού, λαδιού, συγκρότημα ελαιουργείου και οινοποιείου και περιλαμβάνει στην αυλή του πολλούς κεραμικούς κλιβάνους.

Στο κέντρο του συγκροτήματος  υπάρχει το αίθριον, το οποίο περιβάλλεται από κιονοστοιχία ισογείου και πρώτου ορόφου με 42 κίονες. Στην ανατολική πλευρά του αιθρίου βρίσκεται προσκολλημένη μια ιδιόρρυθμη τρίκλιτη Βασιλική, η οποία σύμφωνα με τα ανασκαφικά δεδομένα, δεν ήταν χώρος χριστιανικής λατρείας αλλά φαίνεται ότι ήταν ένα «τρικλίνιον», δηλαδή χώρος επισήμων δεξιώσεων.

Κατά τον  6ο αιώνα μ.Χ το «τρικλίνιον» καταστράφηκε και μέσα στο μεσαίο κλίτος του κατασκευάστηκε μια χριστιανική εκκλησία η οποία φαίνεται να λειτουργούσε μέχρι και τον 8ο αιώνα μ.Χ. 

Το λουτρό που δεν τελείωσε ποτέ…

Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει και ένα αρχιτεκτονικά άψογο λουτρό, του οποίου η κατασκευή άρχισε αλλά δεν ολοκληρώθηκε, για άγνωστους λόγους. Πρόκειται για ένα εξάπλευρο κτίριο με κόγχες στις 5 πλευρές του και υποκαύσια στην έκτη πλευρά. 

Είναι πιθανόν να προοριζόταν για τους ιδιοκτήτες της πλούσιας αγροικίας αλλά και τους επισκέπτες τους, ωστόσο κάποιο αιφνίδιο γεγονός να σταμάτησε την ανοικοδόμηση του εξαιρετικής αρχιτεκτονικής λουτρού.

Στο πέρασμα του χρόνου

Το συγκρότημα φαίνεται ότι έπαθε μεγάλες καταστροφές από το γνωστό σεισμό των αρχών του 7ου αιώνα αλλά ένα μέρος του επισκευάστηκε και συνέχισε να χρησιμοποιείται. Φαίνεται ότι η τελική καταστροφή του συγκροτήματος πρέπει να έγινε μέσα στον 9ο αιώνα μ.Χ, προφανώς από αραβικές επιδρομές.

 Η ανασκαφική έρευνα υπό τη διεύθυνση του αρχαιολόγου Δρ. Ιωακείμ Παπάγγελου είχε στόχο τη συνολική διερεύνηση και ανάδειξη του ενδιαφέροντος αυτού συγκροτήματος, το οποίο είναι το μοναδικό γνωστό κτιριακό συγκρότημα της Χαλκιδικής, το οποίο «ζούσε» κατά τους λεγόμενους «σκοτεινούς αιώνες». Ο Παπάγγελος έφτασε σε ένα καλό σημείο της ανασκαφής, η οποία χρηματοδοτήθηκε τότε από ιδιώτη, αλλά όπως γίνεται συνήθως στην Ελλάδα, η έλλειψη κονδυλίων «πάγωσε» κάθε εργασία. 

Η ρωμαϊκή Villa Rustica μένει την τελευταία δεκαετία έρημη και σκεπασμένη από τη σκόνη του χρόνου και της αδιαφορίας. 

Ποιος εναλλακτικός τουρισμός και ποια διαφορετική πρόταση στους επισκέπτες της Κασσάνδρας και της Χαλκιδικής μπορεί να βασιστεί στα κρυμμένα για χρόνια μνημεία της;    

Η περιοχή είχε εντοπιστεί από το 1971. Οι ανασκαφές έγιναν το 2008. Ας ελπίσουμε ότι δε θα περάσουν άλλα τόσα χρόνια για να αξιοποιηθεί ένα τόσο σημαντικό και σπουδαίο για την Κασσάνδρα μνημείο. 

tου Θοδωρή Δούκα
halkidikinews.gr