Τα αρχαία Στάγειρα,  πατρίδα του Αριστοτέλη, βρίσκονται πλάι στην Ολυμπιάδα, πάνω σε μια μικρή, ορεινή χερσόνησο που ονομάζεται "Λιοτόπι". Ιδρύθηκαν γύρω στο 655 π.Χ από αποίκους που έφτασαν από την Άνδρο σε αναζήτηση μεταλλοφόρων κοιτασμάτων της περιοχής. Ήταν ανεξάρτητη πόλη με δικό της νόμισμα, που είχε ως έμβλημα τον κάπρο.

Μετά τους Περσικούς πολέμους τα Στάγειρα συμμετείχαν στην Α' Αθηναϊκή Συμμαχία. Κατά τον Πελοποννησιακό πόλεμο αποστάτησαν συμμαχώντας με τους Σπαρτιάτες, ενώ αργότερα, το 349 π.Χ., κατά τον Ολυνθιακό πόλεμο, ως μέλος του "Κοινού των Χαλκιδέων", καταστράφηκαν από τον Φίλιππο Β', αλλά ανοικοδομήθηκαν και πάλι από τον ίδιο, ύστερα από παρέμβαση του Αριστοτέλη, που στο μεταξύ είχε προσληφθεί ως δάσκαλος του γιου του, Αλεξάνδρου. Ωστόσο, η πόλη γρήγορα παρακμάζει και στα χρόνια του Χριστού είναι ήδη ερειπωμένη.

Οι ανασκαφές στα Στάγειρα έφεραν στο φως δημόσια κτίρια, ιερά, σπίτια, την οχύρωση και την ακρόπολη, αλλά και ένα αψιδωτό οικοδόμημα που έχει ερμηνευτεί ως  ταφικό ηρώο του Αριστοτέλη, αφού σύμφωνα με τις πηγές, οι Σταγειρίτες, μετά τον θάνατο του φιλοσόφου το 322 π.Χ. στη Χαλκίδα, μετέφεραν και έθαψαν στην πόλη τους τα οστά του.
Εργασίες ανάδειξης κατέστησαν τα Στάγειρα έναν θελκτικό αρχαιολογικό χώρο, μέσα σ’ ένα τοπίο ιδιαίτερου φυσικού κάλλους.

Ο αρχαιολογικός χώρος είναι ανοιχτός καθημερινά εκτός Τρίτης: 8.30-15.30

Κείμενο: Κώστα Παπαστάθης, Αρχαιολόγος
Φωτογραφίες: Κωνσταντίνος Νταράκης, Αρχαιολόγος