Φυτρώνει στην ελληνική γη εδώ και χιλιάδες χρόνια! Μέσα στην καυτή και άνυδρη άμμο του καλοκαιριού ανθίσει τα απογεύματα και χαρίζει ένα σπάνιο άρωμα. 

Είναι ο κρίνος της θάλασσας ή το κρινάκι της άμμου ή το κρινάκι της Παναγίας γιατί ανθίζει κοντά στον Αύγουστο. Η επιστημονική του ονομασία είνα Pancratium maritimum.

Το Παγκράτιο το παράλιο ανθίζει κάθε χρόνο στην αμμώδη παραλία του Αγίου Μάμα. Ένας λευκός ανθόκηπος από το σπάνιο αυτό αγριολούλουδο απλώνεται δίπλα στη θάλασσα! Με τα μελτέμια του καλοκαιριού ξεκινάει να ανθίζει υπό την επίδραση των κυμάτων της θάλασσας και του αέρα που στέλνει σταγονίδια θαλασσινού νερού πάνω στα άνθη. Στα τέλη του Αυγούστου φτάνει στο υψηλότερο σημείο άνθισης και το άρωμα γίνεται έντονο. Εδώ και χιλιάδες χρόνια αποδεικνύει την μοναδικότητα του Αιγαίου με αμετάβλητες οικολογικές συνθήκες από τη Μεσολιθική εποχή μέχρι σήμερα.

Ο κρίνος της θάλασσας ενέπνευσε τον αρχαίο καλλιτέχνη. Βρέθηκε ζωγραφισμένο στην προϊστορική πόλη του ακρωτηρίου στη Σαντορίνη, απεικονίζεται σε τοιχογραφίες στη «Βίλα της Αμνισού» στο Ηράκλειο, αποτυπώνεται σε μια λεκάνη στη Φαιστό, ενώ στην Κνωσό ο «Πρίγκιπας με τα Κρίνα» και το «Γαλάζιο Πουλί» περιστοιχίζονται από αυτά.

Το κρινάκι είναι πολυετές, βολβώδες φυτό που φτάνει σε ύψος τα 40cm, ενώ η ρίζες του φτάνουν το 1.5m βάθος όπου σχεδόν μουλιάζουν στο θαλασσινό νερό. Το φυτό είναι θαμμένο κάτω από την άμμο το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου. Τα άνθη του είναι λευκά, αρωματικά και μεγάλα με κίτρινους ανθήρες. Τα άνθη ανοίγουν αργά το απόγευμα, όταν και κάνουν την εμφάνιση τους οι νυχτερινές πεταλούδες που τα γονιμοποιούν.

Αυτό το αγριολούλουδο της παράλιας χλωρίδας της Μεσογείου ωστόσο θεωρείται κινδυνεύον είδος και προστατεύεται από την ελληνική και διεθνή νομοθεσία. Το Συμβούλιο της Ευρώπης, το έχει χαρακτηρίσει ως σπάνιο και απειλούμενο είδος και για την προστασία του, προτείνει την οριοθέτηση και την προστασία των περιοχών που φύεται, την απαγόρευση κάθε δραστηριότητας που διαταράσσει τους αμμόλοφους, που είναι ο βιότοπος τους, την απαγόρευση, ακόμη και του καθαρισμού των ακτών με εργαλεία που ανακατεύουν την άμμο.

φωτογραφίες των Γ. Σαρακατσάνου, Αντ. Καμμά