Ερώτηση με αίτηση κατάθεσης εγγράφων κατέθεσε η βουλευτής Χαλκιδικής του ΣΥΡΙΖΑ Κυριακή Μάλαμα, με θέμα την προστασία του χώρου του ανενεργού μεταλλείου και του εγκαταλελειμμένου εργοστασίου λευκόλιθου στο Βάβδο.

Όπως τονίζουν συλλογικότητες κι επιστήμονες για το συγκεκριμένο ανενεργό μεταλλείο, υπάρχει διεθνής εμπειρία που προσφέρει δυνατότητες ανάδειξης του χώρου, ενώ και σε ότι αφορά το εργοστάσιο μπορεί να αξιοποιηθεί ως βιομηχανικό μνημείο για χρήσεις προς όφελος της τοπικής κοινωνίας.

Μέχρι σήμερα και παρά τις κατά καιρούς προσπάθειες που έχουν γίνει καμία δημόσια αρχή δεν έχει καταφέρει να επιλύσει το ζήτημα. Στο πλαίσιο όλων των παραπάνω η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ ερωτά τα συναρμόδια Υπουργεία Πολιτισμού και Περιβάλλοντος, ως προς τις δράσεις που προτίθενται να θέσουν σε προτεραιότητα για την προστασία του χώρου και των βιομηχανικών οικημάτων, ενώ ζητά από τα υπουργεία οικονομικών και εσωτερικών να καταθέσουν όλα σχετικά με την χωροταξική αρμοδιότητα έγγραφα στη Βουλή.

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ερώτησης :

ΕΡΩΤΗΣΗ ΚΑΙ ΑΙΤΗΣΗ ΚΑΤΑΘΕΣΗΣ ΕΓΓΡΑΦΩΝ

Προς τους κ.κ. Υπουργούς :

Πολιτισμού κι Αθλητισμού, Περιβάλλοντος κι Ενέργειας, Οικονομικών, Εσωτερικών

Αθήνα, 10 Σεπτεμβρίου 2019

Θέμα : Άμεση προστασία κι ανάδειξη του χώρου του παλαιού μεταλλείου ασπρολίθου και του εγκαταλελειμμένου εργοστασίου στο Βάβδο Χαλκιδικής.

Στον Βάβδο Χαλκιδικής λειτουργούσε μεταλλείο ασπρολίθου σε απόσταση 5 χιλιομέτρων από το χωριό και σε ύψος 450 μέτρων. Το συγκεκριμένο μεταλλείο εκμεταλλεύονταν η εταιρίαMAGNOMIN Α.Ε. με έδρα τη Ζυρίχη, μέχρι το 1997 και παρήγαγε δίπυρο μαγνησία που χρησιμοποιείται για την παραγωγή πυρίμαχων υλικών και καυστική μαγνησία για την κατασκευή θερμομονωτικών - ηχομονωτικών προϊόντων και ζωοτροφών. Με την εξάντληση των αποθεμάτων η εταιρία αποσύρθηκε κι ο χώρος, ορισμένα από τα κτίρια και ένας κάθετος φούρνος παραμένουν εγκαταλειμμένα, ενώ ο εξοπλισμός του εργοστασίου και οι σιδηροκατασκευές που υπήρχαν εντός αυτού έχουν κλαπεί»

Με δεδομένη τη διεθνή εμπειρία της Κορνουάλης, όπου η αποκατάσταση αντίστοιχων μεταλλείων συνέβαλλε στην τουριστική ανάπτυξη της περιοχής, καθώς οι εκεί εγκαταστάσεις χρησιμοποιήθηκαν ως βιομηχανικά μνημεία κι αξιοθέατα δίνοντας μία οικονομική διέξοδο ταυτόχρονα με την επούλωση των πληγών των εξορύξεων, ο σύλλογος Βίγλα (Σύλλογος για την προστασία της φύσης και την παράδοση του Βάβδου), συλλογικότητες κι ερευνητικές ομάδες του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και του Πανεπιστημίου του MSA-CAIRO της Αιγύπτου επιχειρούν να δομήσουν μία πρόταση προστασίας κι ανάδειξης του χώρου και των βιομηχανικών εγκαταστάσεων.

Ως προς το διοικητικό σκέλος, ήδη από το 2007, ο Πολιτιστκός Σύλλογος Βίγλα έχει καταθέσει σχετικό αίτημα στο Υπουργείο Πολιτισμού (22.2.2007), στο οποίο η αρμόδια Εφορεία Νεότερων Μνημείων Κεντρικής Μακεδονίας στην με αριθ. πρωτ. 2092/10.7.2007 απάντησή της έχει δεσμευτεί “να ερευνήσει την υπόθεση στο πλαίσιο σύνταξης φακέλου για τον χαρακτηρισμό ως ‘ιστορικού μνημείου’ του χώρου του μεταλλείου ασπρολίθου του Βάβδου και την προστασία των κτιριακών εγκαταστάσεων”. 

Την ίδια στιγμή, ήδη από το 2008 (αριθ. πρωτ. 69/10.4.2008), ο Πολιτιστικός Σύλλογος “Βίγλα” έχει αιτηθεί την προστασία του χώρου και την ανάληψη της σχετικής ευθύνης από την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, η αφού οποία μεταβίβασε το σχετικό αίτημα στην τότε Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Χαλκιδικής, απέστειλε μετά από σχετική αδράνεια επί του θέματος ένα εξαιρετικά επείγον έγγραφο προς το Γραφείο του τότε Γενικού Γραμματέα, στο οποίο αναφέρει χαρακτηριστικά “σε συνέχεια του σχετικού εγγράφου μας, για το οποίο δεν πήραμε κάποια απάντηση και μετά την πρόσφατη τηλεφωνική επικοινωνία μας, επανερχόμαστε στο θέμα και παρακαλούμε να επισπευστούν από πλευράς σας οι απαιτούμενες ενέργειες”. (αριθμ. πρωτ. 1166/3.3.2008). Η Νομαρχία Χαλκιδικής κατασκεύασε ορύγματα και αναχώματα ώστε εμποδιστεί η πρόσβαση στο χώρο των εγκαταστάσεων αλλά το μέτρο αυτό δεν ήταν αποτελεσματικό λόγω της απουσίας φύλαξης. Μέχρι σήμερα ο χώρος παραμένει αφύλακτος.

Τέλος, σε ότι αφορά το ιδιοκτησιακό καθεστώς του χώρου, παρά τις ενέργειες προς την τότε Κτηματική Υπηρεσία του Δημοσίου, δεν είναι σαφές εάν η ιδιοκτησία έχει περιέλθει στην τοπική αυτοδιοίκηση ή εάν παραμένει στο κράτος, το οποίο και την είχε παραχωρήσει προς εκμετάλλευση στην εταιρία που έκανε την εξόρυξη.

Επειδή, η ήπια ανάπτυξη και η διατήρηση και ανάδειξη της βιομηχανικής πολιτιστικής κληρονομιάς συνάδουν με τον στόχο της επούλωσης των πληγών των εξορύξεων.

Επειδή, ο Βάβδος Χαλκιδικής μπορεί να αξιοποιήσει τα στρατηγικά πλεονεκτήματα της πολιτιστικής ανάδειξης του συγκεκριμένου χώρου.

Επειδή η εγκατάλειψη του χώρου εγκυμονεί σοβαρούς περιβαλλοντικούς κινδύνους.

Ερωτώνται οι αρμόδιοι Υπουργοι:

• Σε σχέση με την ανάδειξη του χώρου ως ιστορικού μνημείου, έχουν γίνει ενέργειες από την πλευρά του Υπουργείου Πολιτισμού κι Αθλητισμού; 
• Σε σχέση με το θέμα της προστασίας του χώρου έχουν προχωρήσει οι ενέργειες για τη διαρκή φύλαξή του;
• Σε σχέση με τα σχέδια για την ανάπλαση κι αποκατάσταση του χώρου, έχουν γίνει σχετικές μελέτες από το αρμόδιο Υπουργείο Περιβάλλοντος κι Ενέργειας;
• Ως προς το ιδιοκτησιακό καθεστώς του χώρου και του εργοστασίου, σε ποιον φορέα έχει περιέλθει μετά από την ολοκλήρωση των εξορύξεων;

Αίτηση κατάθεσης Εγγράφων

Κατόπιν όλων των παραπάνω, παρακαλούνται οι κύριοι Υπουργοί να καταθέσουν στο Σώμα όλα τα σχετικά έγγραφα σε σχέση με τα ζητήματα που προαναφέρθηκαν.

Οι ερωτώντες κι αιτούντες βουλευτές 

Κυριακή Μάλαμα

Καφαντάρη Χαρούλα

Σκουρολιάκος Παναγιώτης