Η Ημέρα Μνήμης για τη Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου καθιερώθηκε το 1994 με απόφαση της Βουλής των Ελλήνων και τιμάται κάθε χρόνο στις 19 Μαΐου.
Στις 19 Μαΐου 1919, κατά τη διάρκεια της Μικρασιατικής Εκστρατείας, ο Κεμάλ Ατατούρκ αποβιβάστηκε στη Σαμψούντα του Πόντου και δρομολόγησε τη δεύτερη και σκληρότερη φάση της Γενοκτονίας των Ποντιακού Ελληνισμού, η οποία έγινε στο πλαίσιο του Απελευθερωτικού Αγώνα των Τούρκων κατά των Δυτικών (Αγγλογάλλων, Ιταλών, Ελλήνων), που κατείχαν εδάφη της Μικράς Ασίας. Από 200.000 έως 350.000 είναι οι Ελληνoπόντιοι, που εξολοθρεύτηκαν από τους Νεότουρκους κατά την περίοδο 1916-1923, σ’ ένα σύνολο 750.000 περίπου.
Η προάσπιση της ιστορικής γνώσης με την αναγνώριση του αποτρόπαιου αυτού εγκλήματος είναι αυτονόητο χρέος της διεθνούς κοινότητας, τόνισε η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, στο μήνυμά του που αναλυτικά έχει ως εξής:
«Εκατόν τρία χρόνια μετά το ανηλεές πογκρόμ, κατά τη διάρκεια της οθωμανικής αυτοκρατορίας, σε βάρος του ελληνισμού του Πόντου, η μνήμη των εκατοντάδων χιλιάδων αθώων, που σφαγιάστηκαν ή εκτοπίστηκαν από τις πατρογονικές τους εστίες, παραμένει ζωντανή. Η Ελληνική Πολιτεία έχει αναγνωρίσει την Ποντιακή Γενοκτονία και στις 19 Μαΐου αποτίει φόρο τιμής στους αδικοχαμένους Έλληνες της περιοχής αυτής. Αναγνωρίζοντας, ταυτόχρονα, την καθοριστική συμβολή των ξεριζωμένων Ποντίων στην οικονομική, πολιτισμική και κοινωνική ανόρθωση της πατρίδας μας. »Η προάσπιση της ιστορικής γνώσης με την αναγνώριση του αποτρόπαιου αυτού εγκλήματος είναι αυτονόητο χρέος της διεθνούς κοινότητας. Ιδιαίτερα η σημερινή επέτειος, σε μια συγκυρία που ο αυταρχικός αναθεωρητισμός απειλεί ευθέως τη σταθερότητα του κόσμου μας, ενεργεί αποτρεπτικά, ώστε να μην ξαναζήσουμε παρόμοιες θηριωδίες. Ο σεβασμός στη διαφορετικότητα και η διαρκής επαγρύπνηση απέναντι στις διακρίσεις και τη βία είναι ευθύνη όλων μας».
«Υποδεχόμαστε την 19η Μαΐου, τιμώντας τον Ποντιακό Ελληνισμό σε κάθε γωνιά της γης. Ενισχύοντας τη θωράκιση της πατρίδας και αναβαθμίζοντας τη διεθνή της θέση. Και μετατρέπουμε σε αγώνα τις δύο λέξεις που συνοδεύουν κάθε δοκιμασία του Έθνους μας: Δεν ξεχνώ!», αναφέρει σε ανάρτηση του στο Τwitter ο Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης.
Μήνυμα της βουλευτού Χαλκιδικής, Κυριακής Μάλαμα:
Η Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου μας αγγίζει όλους και μας καλεί σε ενεργή μνήμη, ιστορική και κοινωνική γνώση του Ποντιακού Ελληνισμού της Μικρής Ασίας, του τραύματος της γενοκτονίας, του τραύματος της προσφυγιάς, αλλά και του πολιτισμού, της τέχνης του Πόντου.
Στο πλαίσιο αυτό, θα ήθελα να σας κοινοποιήσω δύο ντοκιμαντέρ που έχω σκηνοθετήσει, σε σενάριο της Φανής Τουπαλγίκη, τα οποία προβάλλουν όψεις του ξεριζωμού και μπορούν να συμβάλλουν στην μεταλαμπάδευση της ιστορίας, μέσα από αφηγήσεις, ντοκουμέντα και εικόνες της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου.
Το πρώτο ντοκιμαντέρ είναι από την σειρά “Μια κληρονομιά”, με τίτλο “Με την ψυχή στο στόμα”, το οποίο έχει βραβευτεί με το βραβείο κοινού στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ της Θεσσαλονίκης.
Διαθέσιμο εδώ: https://www.youtube.com/watch?v=6Mtg7xOW1kE
Το δεύτερο ντοκιμαντέρ είναι από την σειρά “Ταραγμένα Χρόνια”, με τίτλο “Μαύρη Θάλασσα πικρή”.
Διαθέσιμο εδώ: https://www.youtube.com/watch?v=EqAHUI4aX7I
Μήνυμα του βουλευτή Χαλκιδικής, Απόστολου Πάνα:
"19 Μαΐου ημέρα μνήμης της Γενοκτονίας του Ποντιακού Ελληνισμού.Τιμούμε τα εκατοντάδες χιλιάδες θύματα και όσους ξεριζώθηκαν από τις πατρογονικές τους εστίες και πήραν το δρόμο της προσφυγιάς μέσα από οδυνηρές διαδικασίες, που πρέπει να αποτελέσουν για το παρόν και το μέλλον αφορμή για αναστοχασμό και παράδειγμα προς αποφυγή. Η διεθνής αναγνώριση της Γενοκτονίας του Ποντιακού Ελληνισμού συνιστά έναν αγώνα που χρειάζεται τις δυνάμεις όλων μας και θα αποτελέσει δικαίωση για τα χιλιάδες θύματα, ενώ ταυτόχρονα θα ενισχύσει την ειρήνη, τη δημοκρατία ,την αλληλεγγύη".
Μήνυμα του αντιπεριφερειάρχη Χαλκιδικής, Ιωάννη Γιώργου:
"Η «νέα πατρίδα» αν και έβγαινε από έναν παγκόσμιο πόλεμο,που ακολούθησε τους Βαλκανικούς πολέμους,πάμφτωχη και πληγωμένη από την ήττα της Μικρασίας, τους αγκάλιασε όσο πιο σφιχτά μπορούσε! Μοίρασε την φτώχεια της προσπαθώντας να χορτάσει τους πεινασμένους. Κι αυτοί με την σειρά τους έδωσαν κάθε ικμάδα της δύναμής τους για να την αναζωογονήσουν. Τα κατάφεραν κι οι δυό! Πατρίδα και πρόσφυγες, και παλεύουν 103 χρόνια τώρα να αναγνωριστεί η Γενοκτονία! 19 Μαΐου 1922, ο χρόνος δεν θα την σβήσει ποτέ από την μνήμη όλων των Ελλήνων!!!"
