Οι πρόσφατοι σεισμοί που καταγράφηκαν στο Άγιο Όρος προκάλεσαν ζημιές σε αρκετές Ιερές Μονές, χωρίς όμως να υπάρξει σοβαρός κίνδυνος για τα κτίρια ή τους μοναχούς. Οι αυτοψίες των ειδικών ανέδειξαν βλάβες σε τόξα, καμάρες, θόλους, τρούλους, καμινάδες και τοιχοποιίες, κυρίως σε μοναστήρια που βρίσκονταν πιο κοντά στα επίκεντρα των δονήσεων.

Παρά τις φθορές, η κατάσταση χαρακτηρίζεται ελεγχόμενη, ενώ οι πρώτες μικροεπισκευές έχουν ήδη ξεκινήσει. Όπως επισημαίνουν οι επιστήμονες, τα κτίρια του Αγίου Όρους, αν και κατασκευάστηκαν πριν από αιώνες, διαθέτουν παραδοσιακή αντισεισμική τεχνολογία που τα έχει βοηθήσει να αντέξουν ακόμη και πολύ ισχυρότερους σεισμούς στο παρελθόν, όπως εκείνον του 1905 που ξεπέρασε τους 7 βαθμούς της κλίμακας Ρίχτερ.

Ζημιές αλλά όχι συναγερμός

Σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΤΕΕ/ΤΚΜ, κ. Ηλία Περτσινίδη, «οι ζημιές που εντοπίστηκαν ήταν αναμενόμενες με βάση τα μεγέθη των σεισμών και δεν παρουσιάζουν κάτι ανησυχητικό». Τόνισε, επίσης, ότι έχει εξασφαλιστεί χρηματοδότηση για τα έργα αποκατάστασης, τα οποία θα προχωρήσουν σύντομα.

Από την πλευρά του, ο ομότιμος καθηγητής Πολυτεχνικής Σχολής ΑΠΘ, κ. Χρήστος Ιγνατάκης, εξήγησε ότι τα περισσότερα προβλήματα εμφανίστηκαν σε ευαίσθητα τμήματα των ναών, όπως οι τρούλοι και τα τύμπανα. Παρόλα αυτά, κανένα μοναστήρι δεν κρίθηκε επικίνδυνο και δεν χρειάστηκε να σημάνει συναγερμός.

Η αντισεισμική αντοχή των κτιρίων του Αγίου Όρους

Οι ερευνητές ανέδειξαν ότι τα αγιορείτικα κτίρια διαθέτουν μοναδικά κατασκευαστικά στοιχεία:

• Λιθοδομές και πλινθόκτιστους καμπύλους φορείς

• Ξυλόπηκτους τοίχους και ξυλοδεσιές που προσδίδουν ευκαμψία

• Περιορισμένη χρήση νεότερων υλικών, ώστε να διατηρείται η αυθεντική στατική συμπεριφορά

Η παραδοσιακή τεχνολογία δόμησης, σε συνδυασμό με τη σύγχρονη επιστημονική παρέμβαση, αποτελούν το «κλειδί» για τη διατήρηση της αντισεισμικής αντοχής των μοναστηριών.

Καταγραφή και πρόληψη

Μεγάλη αξία είχε η εγκατάσταση επιταχυνσιογράφων σε τέσσερις Μονές (Μεγίστη Λαύρα, Σιμωνόπετρα, Βατοπαίδι, Σκήτη Αγίας Άννας), οι οποίοι κατέγραψαν με ακρίβεια τις επιταχύνσεις και βοήθησαν στον εντοπισμό των περιοχών που δέχτηκαν τη μεγαλύτερη σεισμική ενέργεια.

Ο υπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, Ιωάννης Κεφαλογιάννης, τόνισε ότι πάνω από 1.800 σεισμοί έχουν σημειωθεί στο Άγιο Όρος από τις αρχές του 2024, με ισχυρότερο εκείνον των 5,3 Ρίχτερ τον Ιούνιο. «Η πρόκληση μας καλεί να ενισχύσουμε περαιτέρω τα μέτρα πρόληψης και θωράκισης», δήλωσε χαρακτηριστικά.

Επόμενα βήματα

Ήδη έχουν ξεκινήσει οι πρώτες παρεμβάσεις, ενώ το έργο αποκατάστασης θα προχωρήσει σε δύο στάδια:

1. Άμεσες επισκευές και σταθεροποίηση ζημιών

2. Μελέτες ενίσχυσης και προσεισμικός έλεγχος σε 3.000-4.000 ανεξάρτητα κτίρια που αποτελούν τα μοναστηριακά συγκροτήματα

Ο υφυπουργός Εσωτερικών, κ. Κωνσταντίνος Γκιουλέκας, υπογράμμισε ότι έχει ήδη εγκριθεί κονδύλι από την κυβέρνηση για τις πρώτες ανάγκες, ενώ αν απαιτηθούν επιπλέον πόροι θα διατεθούν.

Συμπέρασμα

Οι σεισμοί στο Άγιο Όρος έφεραν στην επιφάνεια τη δυναμική των παραδοσιακών κατασκευών που άντεξαν στον χρόνο, αλλά και την ανάγκη να συνεχιστούν οι προσπάθειες για την προστασία ενός μοναδικού πολιτιστικού και θρησκευτικού μνημείου. Οι ζημιές που καταγράφηκαν είναι διαχειρίσιμες, ενώ η διαδικασία αποκατάστασης έχει ήδη ξεκινήσει με στόχο να θωρακιστεί περαιτέρω η περιοχή απέναντι σε μελλοντικές σεισμικές δονήσεις.